het sterrige van ons zijn

ja, de biografieën zijn gearriveerd. maar mijn hoofd is momenteel vooral druk met seneca's letters from a stoic en essays van ralph waldo emerson.

van die gasten die de meeste mensen alleen lezen omdat het moet. ben ik een snob. maar wat nou als dit eigenlijk en stiekem boeken zijn die alleen en voornamelijk nadenken over de vragen die ons allemaal van jongs-af-aan bezig houden.

& dat al duizenden jaren lang.

& omdat seneca leefde in een tijd waar de wereld werd gezien als iets dat samen( )leeft werd er nauwelijks nagedacht over de verschillen. keken ze naar wat er was en was dat genoeg?
wat bedoel ik daarmee. iets als: niet te ver wegraken van de vogelzang en zomerwind, nu. 
ook bedoel ik: leven is leren leven. 

het is een beetje alsof wij moderne mensen voorbij gaan aan wat we denken te weten maar dat denken-weten gebeurt alleen in theorie of woont ergens verstopt in ons: we zien het niet: ik lees seneca en het is bijna alsof ik cliché lees maar de ideeën die hij uitwerkte, opschreef (hij & de rest; epictetus, marcus aurelius, ik vergeet niet dat er meer zijn maar deze lui liggen naast me) maken onderdeel uit van onze cultuur, ons zijn, zozeer dat het lastig is om te bedenken dat er een tijd was dat deze inzichten nog niet in ons bewustzijn leefden. dan pas, bij het wegdenken van een theorie, dan pas kan ik een gevoel krijgen voor de grootsheid van het kleinste idee. er rust zó veel op wat destijds werd bedacht. en het rust ín ons.

ralph waldo emersons schrijft in zijn essay ‘history’:

what is the foundation of that interest all men feel in greek history, letters, art, and poetry, in all its periods, from the heroic or homeric age down to the domestic life of the athenians and spartans, four or five centuries later? what but this, that every man passes personally through a grecian period. the grecian state is the era of the bodily nature, the perfection of the senses,—of the spiritual nature unfolded in strict unity with the body.

ik weet niet of dit klopt, of iedereen ooit die interesse voelt kriebelen. ik weet dat het voor mij begon toen ik in mijn eerste havo-jaar zat, ik had al wel eerder gehoord over persephone en zeus en pallas athene maar toen ik twaalf jaar was besefte ik pas dat er een hele wereld, geschiedenis & cultuur, een grote verzameling verhalen verstopt zat achter de namen van die goden. en begon ik "gevoel" te krijgen voor tijd: dat we niet in een luchtbel rondzweven door een betekenisloze ruimte, maar dat mensen nu op dezelfde manier mens zijn als mensen toen. 

en dus, vragen die nooit, nooit weggaan, juist heel druk blijven rondstuiteren op de meest ongelukkige momenten: die momenten waarop je de vragen eigenlijk niet aankunt. het zijn vragen die universeel zijn, waar velen al over na hebben gedacht, over hebben geschreven: & al dat werk lijkt enigszins te worden genegeerd. omdat het oud is. ik zeg niet dat er geen gedateerde ideeën staan beschreven, dat er ondertussen niet dieper en beter is nagedacht over deze en andere thema's—maar veel van die nieuwe ideeën rusten op een manier van denken die letterlijk eeuwenoud is. dat betekent dus dat wij het niet allemaal zelf hoeven uit te vinden: dat de lezer van nu, de denker van nu, kan meebewegen op de golven van het denken van mensen die al heel, heel lang dood zijn: maar net zo diep dachten over wijsheid en waarheid, gerechtigheid, zelfbeheersing; over liefde en verlangen en betekenis en de dood en pijn en waarom... alles, waarom alles— 

* 

(maar ook: seneca die beweert dat geluid onze innerlijke rust niet zou mogen verstoren: of eigenlijk dat het dat alleen kan als we vanbinnen geagiteerd zijn: hij heeft duidelijk nooit hoeven slapen met een kapotte airconditioner op de achtergrond. hij beweert:

for i force my mind to become self-absorbed and not let outside things distract it. there can be absolute bedlam without so long as there is no commotion within, so long as fear and desire are not at loggerheads, so long as meanness and extravagance are not at odds and harassing each other. for what is the good of having silence throughout the neighbourhood if one's emotions are in turmoil? (tr. robin campbell)

ok, seneca. 
(soms rol ik met mijn ogen bij het lezen van dit boek.)  
maar ook: ok, seneca, you might be right. so long as fear and desire are not at loggerheads—))

*

ik begin te beseffen dat er een reden is voor onze aanhoudende interesse in the ancients. a personal grecian period. the spiritual nature unfolded in strict unity with the body. alsof het lezen van al deze geschiedenissen en gedachten ons wellicht herinneren aan wat er al is gebeurd in deze wereld: herinneren ook al waren we er niet zelf bij. wetenschappelijk gezien is alles waaruit ik besta niet nieuw. ofwel: al het sterrenstof waarvan ik gemaakt ben (ik heb geen vocabulaire voor dit onderwerp, excuseer me) heeft al flink wat meegemaakt. is het mogelijk dat mijn geest/ ziel (of iets dergelijks) contact heeft, of kan maken, met "herinneringen" die opgeslagen liggen in het sterrige van ons zijn?

maar emerson schrijft ook:

. . . this deep power in which we exist, and whose beatitude is all accessible to us, is not only self-sufficing and perfect in every hour, but the act of seeing and the thing seen, the seer and the spectacle, the subject and the object, are one. we see the world piece by piece, as the sun, the moon, the animal, the tree; but the whole, of which these are the shining parts, is the soul.

& dan denk ik: misschien is alles wel ziel en is het denken van mijn stoffelijke zijn zo verarmd dat er eerst veel moet worden opgeruimd alvorens ik werkelijk bij dat herinneren van komen. (& dan vraag ik me af: hoe is het mogelijk dat dit de norm is, nu. daar zijn te veel antwoorden op dus wellicht is het niet de juiste vraag. misschien: waarom deert het ons niet, of te weinig althans. omdat het woord betekenis betekenisloos is geworden. vraagteken. of, niet langer iets om over na te denken. instant; de verkeerde versie van nu. nog maar een vraagteken.)